vrijdag 1 mei 2009

Zo is het gemakkelijk

Het was maar een klein artikeltje -ze moeten daar ook beseft hebben dat het een beetje raar klonk allemaal- maar het deed mij even met de ogen knipperen: De Standaard-journalist Pascal Dendooven heeft de Citibank Journalistic Excellence Award 2009 gewonnen. We kennen Citibank en zijn praktijken onderhand genoeg om te beseffen dat consumentenbelang daar niet voorop staat. We weten als gevormde middenklassers ook wat de taak van een journalist is: dat soort mistoestanden aan de kaak stellen.


In het kader van onze alertheid als kritische burger dienen we ons bijgevolg af te vragen:

Waarom deelt een bank prijzen uit aan economische journalisten?
En waarom aanvaarden journalisten die prijzen?


Het antwoord op de eerste vraag lijkt zo vanzelfsprekend dat ik wellicht de intelligentie van mijn lezers beledig door een uitkomst te suggereren - maar ik doe het toch, ik ben al veel te lang beleefd geweest: Zou er ergens een element van poging tot beïnvloeding in het spel kunnen zijn? We lezen verder.

Hij kreeg de prijs voor zijn bijdrages aan de negendelige reeks 'De Val van de Grootbanken', die gepubliceerd werd in november vorig jaar. De reeks, waaraan ook Nico Tanghe, Wouter Verschelden, Steven Samyn en Isabelle Albers meewerkten, reconstrueerde de dramatische crisis waar de Belgische grootbanken (Dexia, Fortis, Ethias en KBC) in het najaar van vorig jaar door werden getroffen.

Ah, een schouderklopje geven aan die ene die de concurrentie de vernieling in geschreven heeft en zijn verhaal wat extra cachet trachten te geven door het een 'Citibank Journalistic Excellence Award' op te spelden. Al vormt de samenstelling van de jury dan wel een aardig schaamlapje. Met twee journalisten in het panel en een professor economie en nog van dat fraais kunnen we bezwaarlijk beweren dat de top van Citibank een hand had in de keuze van de winnaar.

Bruno Colmant, President of the jury - Head of Euronext Brussels, and member of the Management Committee of NYSE Euronext
Rudy Aernoudt, Prof. European Economy
Jan Bohets, Senior Writer at De Standaard
Pierre Loppe, Editor in chief at La Libre Entreprise
Prof. dr. Frank Thevissen, Strategische Bedrijfs- en Organisatiecommunicatie

Bon, deze mensen helpen dus de suggestie ondersteunen dat Citibank zich uit een en al grootmoedigheid en als respectabele instelling bekommert om kwaliteitsjournalistiek. Die Jan Bohets is overigens met pensioen, I hold my horses. Maar waarom zou een economisch journalist zomaar een prijs aanvaarden vanwege een bank?

De prijs bestaat uit een twee wekend durend seminarie aan de Columbia University in New York.

Niet slecht, dat. Citibank dat een seminarie betaalt voor een economisch journalist, hoe weldenkend kan een bankinstelling zijn? Een seminarie met sprekers die betaald zijn door Citibank, evenwel. Zoals deze Bob Woodward. Economische congressen gesponsord door grootbanken, het klinkt al bij al toch een beetje als de gokchinees die de 'onderzoekscel gokfraude' financiert. Zou die Pascal Dendooven zijn excellence niet veeleer onderstreept hebben door die prijs te weigeren?

En hoe verklaren we eigenlijk het feit dat de economische crisis uiteindelijk ook voor de meeste economische analisten en journalisten als een verrassing kwam? In slaap gewiegd, platgeprijsd en -geprezen. Of incompetent. Of hun hoofdredacteuren waren niet geïnteresseerd in hun slechtnieuwsverhalen en moffelden ze ergens in het economisch katern weg. Of het interesseerde hen zelf niet en ze schreven maar wat over beurskoersen die op en neer gingen, als betrof het een verticale tennismatch. Of het kon ons niet schelen en dus hielden de kranten dat soort onheilsberichten maar weg van hun voorpagina's.

Het zijn vijf opties, en dat vergroot het risico op een foute gok, maar wat vaststaat is: De economische journalistiek kan wellicht een aantal Mikael Blomkvists gebruiken, het hoofdpersonage uit de 'Millenniumtrilogie' en een man die zijn journalistieke taak rechtlijnig vervult en er niets mee inzit om zijn collega-journalisten een veeg uit de pan te geven die hun beroepsdeontologie nogal rekbaar interpreteren. Iemand die niet enkel schrijft over cijfertjes en beurskoersen maar ook de manier van handelen en de (vaak afwezige) bankethiek op de kaart durft te plaatsen.

'Een romanpersonage', merkt mijn kwieke lezer op (gegroet, trouwens), 'zo is het gemakkelijk', maar dan wel een personage dat in meer dan een opzicht lijkt op zijn bedenker, de auteur Stieg Larsson, die bij leven wel eens met de dood bedreigd werd omwille van zijn compromisloze hoofdredacteurschap van het tijdschrift Expo. Dat soort figuur zou ons misschien van dit soort gênante 'economische verslaggeving' kunnen afhelpen. Als er weer eens gesnoeid moet worden bij de kwaliteitskranten ('t is lente voor iets), dan graag in dergelijke nietszeggende dagboekbijdrages aub.

Al was ook dat maar een klein artikeltje, natuurlijk.