Aanhalingstekens

"Neen, 't is verdorie niet gemakkelijk, die onzekerheid. Zij kan niets doen hé, haar leven staat eenvoudigweg stil. Gaan werken mag ze niet. En nu het zomervakantie is, kan ze ook al niet naar de Nederlandse les. We kunnen ook niets plannen. Ze moet thuis blijven en zitten wachten op een telefoontje of wachten tot haar papieren in Brussel in orde zijn. Er even tussenuit is ook moelijk want ik kan maar twee dagen congé krijgen."

Aan het woord is D., die het heeft over zijn Braziliaanse vriendin R. Ze komt mij nu en dan na de les uitleg vragen bij vreemde brieven van het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen waarin staat dat ze het grondgebied binnen de 5 dagen moet verlaten, en andere brieven waarin vervolgens staat dat ze toch nog 40 dagen in het land mag blijven, maar dat ze in die tijd wel haar papieren in orde moet brengen. Enfin, dit alles omdat de Braziliaanse administratie nogal traag werkt en haar documenten niet op tijd in Brussel krijgt. Arme R., arme D. dus.

Maar wacht, D. vertelt verder.

"En je moet weten: Zij betaalt gewoon belastingen zoals jij en ik, ik betaal al haar verzekeringen, zij krijgt wel wat korting op haar inschrijvingsgeld voor de Nederlandse les maar verder krijgt zij niets van de staat hé, zij geeft alleen maar. En zij moet dan vertrekken zogezegd. Als je dan ziet wie hier allemaal mogen blijven. 'Politieke vluchtelingen' - allé zogezegd politieke vluchtelingen hé, ik denk daar het mijne van - die krijgen een huis, geld en een auto van de staat. Ik vind dat toch niet zo correct."

Ai, ik dit misschien kunnen zien aankomen, maar het smaakt toch wat wrang. Ik ga er maar niet op in, het is een mooie zomeravond, we vieren een eindevanhetschooljaarsfeestje en ik ben Etienne Vermeersch niet of voel althans niet de fut en de aandrang om mij vanavond in zijn ethisch verantwoorde pak te hijsen. En bovendien, als iemand zich al eens mag laten gaan in dergelijke misvattingen is het toch die D. zeker, die lijdzaam moet toezien hoe zijn vriendin met onzeker resultaat door de bureaucratische mallemolen gehaald wordt.

Een dag later, ik tik thuis een internetadres in dat een andere cursist, Raymond, mij toegestopt heeft. Ik ontdek dat Raymond hoofdredacteur is van CongoOne, een nieuwssite die kritisch bericht over de politieke actualiteit in Congo. Naast het editoriaal prijkt zijn foto en enig opzoekingswerk op de site van het CPJ (Committee to Protect Journalists) leert me dat hij vroeger hoofdredacteur was van La tempête des tropiques in Congo, maar dat hem daar het werk onmogelijk gemaakt werd door het regime:

July 11, 2002
Raymond L, La Tempête des Tropiques
Bamporiki C, La Tempête des Tropiques
HARRASSMENT

L and C, publication director and chief investigative reporter, respectively, for the independent daily La Tempête des Tropiques, and three other newspaper employees who are not journalists, were arrested and taken to the Special Services holding center in the capital, Kinshasa, where they were interrogated in connection with an article that had appeared in the July 10 edition of the paper. The article reported on a July 8 street confrontation between civilians and soldiers that had turned violent, resulting in four deaths and substantial material damage.
In addition, police seized the entire print run of the newspaper’s July 11 edition. All five media workers were released the same evening on the condition that the paper print a correction to the story, which appeared on the front page of the next day’s issue.

Ik heb de familienaam van Raymond en zijn collega afgekort, zodat het onverbiddelijke Google niet al die nieuwsgierige agenten van de Congolese staatsveiligheid naar mijn nederige bunker stuurt - amper twee minuten na het publiceren van dit berichtje stond het al op 1 bij de hits op zijn naam en dat is helemaal niet de bedoeling van mijn vertellement.

Dat was 2002. Raymond woont ondertussen al een tijdje in België, en ik wou even weten hoe het nu gesteld is met de persvrijheid in Congo. Niet zo goed, blijkt uit de gegevens van de CPJ:

DRC journalists remain in ‘illegal’ detention Version française LETTER June 20, 2008
Three sentenced in Congolese journalist’s murder Version française May 22, 2008
Journalist alleges beating by Angolan diplomat Version française April 21, 2008
Investigative reporter held for 34 days over corruption story CASE January 9, 2008

Na afloop van mijn kleine queeste vraag ik mij af wie of wat die hardwerkende D. aangepraat heeft dat politiek vluchteling aanhalingstekens behoeft en dat hij er maar best het zijne van kan denken. Zou het kunnen dat 'het zijne' in deze niet echt het zijne is maar iets waarvan iemand anders zegt dat het 'het zijne' is?

Dát is dan weer een vraag voor Etienne Vermeersch.