Als proef op de som construeerde ik enkele gelijkaardige zinnen, waarbij de eerste en de tweede zin feiten bevatten over een en dezelfde handelende persoon. Bijvoorbeeld over mijn voetbalclubje: "De meeste spelers komen uit Kortemark en kunnen eigenlijk niet echt sjotten." Voelen de Kortemarkenaars onder ons zich al wat aangevallen? Over de kameraad Freaq: "De schrijver is journalist bij een plaatstelijk weekblad en heeft een tijdlang geiten in zijn tuin laten grazen." Over mijn internetblog: "De schrijver is leerkracht en slaat vaak een belerende toon aan." Mja, dat laatste zal wellicht hier en daar vanzelfsprekend bevonden worden.
Maar goed, dit zijn ludieke voorbeelden. We nemen de denkoefening even serieus en proberen wat dichter aan te sluiten bij de toon van het geciteerde radiobericht. "De witteboordcriminelen zijn vaak Belgen en nemen het niet zo nauw met de belastingswetgeving." Of: "De bezoekers aan het extreem-rechtse concert zijn vaak Vlamingen en trekken zich doorgaans weinig aan van de racismewetgeving." En ook: "De desbetreffende toppolitici zijn vaak in België zelf geboren en maken er maar een boeltje van." Mja, ik moet eerlijk toegeven: Ik voel me als Belg en als Vlaming niet bepaald geaffronteerd. Belgen zíjn belastingontduikers, het aantal zwartjassen is in Vlaanderen niet op de klauwen van een twaalfhonderdtal nazi-adelaars te tellen, en politieke crisis is hier ondertussen veeleer een manier van zijn dan een ophefmakend feit.
Geen probleem dus? Of ga ik hier zo licht over omdat Vlaams-nationale en Belgische trots mij - nu eenmaal een echte autochtone Vlaming en Belg zijnde - weinig zeggen? En zo ja, is zo'n schijnbare nevenschikking dan geen enkel probleem? Of is de associatie 'van vreemde origine' en 'het niet te nauw nemen met de wet' toch niet zo correct? Moest dat feitelijk niet geweest zijn 'de uitbaters wonen ondertussen al een tiental jaar in België, ze kennen de zeden en gewoonten, en ze nemen het niet te nauw met de wet?' Ik zou er allemaal nog eens wat dieper moeten over nadenken, maar: Ik drink wel eens een glas melk en ik kan soms serieus chagrijnig doen. Chapeau aan wie daar iets tegenin kan brengen.
Pas op, niets slechts over een glas melk hé!
dinsdag 18 maart 2008
De effecten van een glas melk
Op dinsdag 18 maart viel ergens na 16 u het volgende zinnetje te beluisteren op Radio 1 (het ging over een aantal telefoonshops dat gesloten was omdat ze de wetgeving niet respecteerden): "De uitbaters zijn vaak van vreemde origine en nemen het niet zo nauw met de wet." De met een knoert van een links-correcte reflex opgezadelde Germanist in mij vroeg zich meteen af: 'Suggereert de presentator hier nu een oorzakelijk verband, of betreft het hier een onschuldige nevenschikking?'
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
2 opmerkingen:
Volgens mij mogen we er van uit gaan dat het om een oorzakelijk verband ging. Ik zie bijvoorbeeld geen reden om ze náást elkaar te laten bestaan, want dan zou het op hetzelfde neerkomen: ofwel worden ze bekritiseerd (terecht) omdat ze het niet zo nauw nemen met de wet, ofwel omdat ze van vreemde origine zijn. De gemakkelijke beschuldiging blijft dus sowieso. Ik leg het hier slecht uit, maar ge begrijpt me wel.
Anderzijds kan je mits heel veel goeie wil die 'van vreemde origine, dus loopje nemen met onze wetgeving' nog enigszins bijsturen: zoals je als automobilist in het buitenland ook sneller je kas zou kunnen vegen aan snelheidsovertredingen en die nooit zou betalen 'omdat het toch maar in Frankrijk was en dat de Franse overheid dat toch zal klasseren als je maar lang genoeg wacht van betalen'. Je voelt je als buitenlander minder betrokken bij de waarden en normen die heersen in het land waarin je al dan niet tijdelijk vertoeft, dus hecht je er ook minder belang aan; ook al omdat je weet dat de regelgeving jegens 'buitenlanders' misschien niet zo stevig op zijn poten staat.
Maar inderdaad: mocht het Vlaams Belang zulke dingen in het propagagandablaadje schrijven, het had terecht een proces aan het been.
Dat gevoel had ik dus om de een of andere reden ook. Het zinnetje heeft eigenlijk geen enkele nieuwswaarde. Dat ze het niet zo nauw namen met de wet, was duidelijk gezien het delict waarover het ging. Dat ze van vreemde origine zijn, heeft hier feitelijk weinig mee te maken, er zijn net zo veel mensen 'van vreemde origine' die braafjes hun belastingen betalen. Maar er wordt wel duidelijk een verband gesuggereerd.
De gedachtengang die je in de tweede paragraaf uiteenzet, is inderdaad de enige mogelijke uitleg.
Swat, het is geen halsdaad van die journalist, maar als taalkundigen moeten wij in deze een zekere morele hygiëne handhaven hé :-)
't Is in elk geval fijn leuteren over dit soort zaken!
Een reactie posten