Om precies te zijn: eigenlijk vindt niemand iets terug over een eventuele voorliefde van Hitler voor forel in botersaus in de meters boeken die over hem geschreven zijn. De symmetrisch besnorde was naar verluidt vanaf 1938 vegetariër, vis was zeker niet zijn lievelingsgerecht en 'Forel in botersaus' is gewoon een streekgerecht uit Berchtesgarden. Althans volgens de Hitler-experts. Canvas nieuwe stjil wil echter een brug slaan naar de kijker - en dan mag de redactie van Plat Préféré toch zeker wel zelf kiezen welke bekende kop misschien ooit wel 'forel met botersaus' gegeten moet hebben?
Helemáál halfgaar gebakken is de nieuwe Facebookgroep met de naam 'Laat ons de uitzending Plat Préféré van Jeroen Meus met Adolf Hitler zien!'. Niets beters om voor te klikken, huh? De strijd tegen klimaatopwarming, onrecht, hongersnood, oorlog? Maar jullie willen -in naam van de persvrijheid- dat idiote tv-programma met zijn ophefmakende foutieve informatie? Vrijetijdsvrijheidsstrijd, dat. Misschien start ik maar eens mijn eigen groep: 'Laat ons de uitzending Plat Préféré van Jeroen Meus met Andreas Pandy zien'. Wordt vast ook een succes.
We hebben jarenlang Herwig Van Hove en zijn sehr pünktliche 'Duizend Seconden of ik bijt uw neus af, Felice' moeten doorstaan. Terzake, Histories, Panorama, Telefacts, Koppen en Karrewiet mogen ons overstelpen met trivia allerhande over Pinochet, Pol Pot, Ceausescu, Kwak, Boemel en Anatool. Bart De Wever mag in Volt komen uitleggen dat hij zijn stukske vlees niet kan missen. En ja, van mij had die brave Jeroen Meus ons ook mogen wijsmaken dat Adolf Hitler graag forel in botersaus at, ondertussen quasi achteloos het visje opensnijdend.
Maar wat was er ook alweer mis met wat goede smaak in een kookprogramma?
Maar wat was er ook alweer mis met wat goede smaak in een kookprogramma?
9 opmerkingen:
Al vind ik dat er rond de persoon van Hitler verdomd snel een hysterisch sfeertje gecreëerd wordt. Enerzijds alsof hij volledig buiten categorie is (tja, nog genocides geweest, al waren die vaak minder industrieel - of alsof dit dé genocide is) en anderzijds de ontmenselijking van de historische persoon. Al was hij een onmens,hij mag toch als een persoon in zijn (ook kleine) kantjes getoond worden.
Boeiender dan die hysterische focus op Hitler zelf, zijn echter de historische maar vooral sociologische factoren die een dergelijke ontsporing mogelijk maakte, en nog altijd mogelijk maakt.
Dit laatste was trouwens ook het wetenschappelijk advies voor het 'museum over deportatie en verzet' dat in Mechelen moet komen. Jammer genoeg wordt dit advies weer eens niet gevolgd, om er een uiteindelijk een WOII-museum als dertien in een dozijn van te maken.
Maar soit, ik dwaal af. Eigenlijk denk ik dat deze uitzending vooral diende om de nodige ophef te maken, om zo aandacht voor het programma en de zender te trekken. Al is het dan wat uit de hand gelopen. Net als deze veel te lange reactie dus.
Ik ga hier weer een beproefde retorische truuk toepassen en geheel met je akkoord gaan. Feitelijk is het heel dat hysterisch sfeertje dat mij ook tegenstaat. Dit programma had nooit gemaakt mogen worden (Hitler hield helemaal niet van forel in botersaus...), nu het er toch is wordt het -nogal voorspelbaar- afgevoerd, maar doen enkele ridders van het vrije woord alsof hen hier cruciale informatie onthouden wordt. Niet, dus waarom al die ophef? Het leven, de hobby's en wandelroutes van Adolf Hitler zijn tot in de puntjes gedocumenteerd, een bij de haren gesleept 'favoriete gerecht' voegt hier niets aan toe.
Ik ben het dus helemaal eerst met je eerste alinea, ik ontken ook niet dat er aandacht mag en moet zijn voor Hitler als persoon. Mijn vraag geldt dus of dit onder het goedkope mom van 'favoriete gerecht van' in een kookprogramma moet - cfr het laatste lijntje van mijn post. Een wat smakeloze promotiestunt, inderdaad.
Ik citeer mezelf:
...
Freddie Mercury, Maria Callas, Adolf Hitler, Jacques Brel.
Wie van de vier hoort niet in het rijtje thuis?
Wedden dat dit raadsel het terecht niet tot vraag in Blokken zou schoppen?
Uiteindelijk gaat het allemaal om meningen. Om wat mensen van de keuze vinden om Hitler in dat programma op te voeren. Maar dat is eigenlijk het punt niet. Het punt is dat het programma onder politieke druk is afgevoerd, en je kan het draaien en keren zoals je wil, maar dat is censuur. Je kan ook discussiëren of je de feminatheek van LP Boon goeie smaak vindt, maar die tentoonstelling verbieden is ook censuur. Ik vind het dus belachelijk dat die aflevering niet is uitgezonden, wat niet wegneemt dat er inderdaad belangrijkere zaken in de wereld zijn. Maar wanneer het om de media gaat, staan de media in de rij om het voorval hopeloos op te blazen.
Persoonlijk keek ik vooral uit om iets bij te leren over het bereiden van forel.
Hm dan nog zou ik het enkel censuur vinden als het inderdaad ging om het afvoeren van een programma waarin een mening -relevant of niet- aan bod komt. En dat was hier niet het geval.
Maar dan zijn we natuurlijk bezig aan een semantische discussie over de betekenis van het woord 'censuur'. Naar mijn gevoel mag die term niet zo licht bovengehaald worden en betreft het hier - zelfs al is er vanuit politieke hoek druk uitgeoefend - geen censuur. Het gaat hier namelijk niet om politieke druk met het oogmerk iets of iemand het zwijgen op te leggen (of ik zou toch niet weten wie dat iets of iemand dan wel zijn, tenzij Jeroen Meus zich gecensureerd voelt - maar ik denk dat die jongen vooral blij is dat het programma uiteindelijk niet uitgezonden is).
Je zou kunnen zeggen: de mening "dat hitler ergens ook maar een mens was". En die opvatting viel voor sommige medemensen nogal moeilijk te verteren. Voor mij is censuur ook het verbieden van alles wat mogelijk choquerend zou kunnen zijn. Zoals ze in Amerikaanse televisieshows doen: een biep laten horen telkens iemand vloekt. Of woorden weglaten in liedjesteksten.
Ik denk dat Jeroen Meus vooral beteuterd terugkijkt op de tijd die hij eraan verspild heeft en het geld dat ermee weggegooid is.
Als je de term censuur voldoende breed interpreteert is het inderdaad 'censuur'. Ik blijf evenwel vinden dat men te laat heeft ingezien dat deze uitzending niet past in de 'redactionele lijn' van dit kookprogramma. Ik kan zo aan de slag als woordvoerder bij Eén, ik weet het, maar ik meen het, en wel hierom: Het feit dat Hitler geen forel in botersaus lustte lijkt triviaal, maar is volgens mij net cruciaal. Het toont aan dat het personage van Hitler om geheel gratuite redenen gebruikt werd (namelijk om nieuwsgierige kijkers te lokken) en níet om te illustreren dat Hitler ook maar een mens was (de mening die of het gezichtspunt dat volgens velen gemuilkorfd werd door de uitzending te schrappen).
Zoals Luc V (zie reactie hierboven) al in andere bewoordingen schreef op zijn blog: Yves Desmedt zal vast ook al eens te elfder ure een artikel geschrapt hebben van een van zijn journalisten. Begrippen als redactionele lijn, format, imago, perceptie of gewoonweg foute inhoud zullen hem niet vreemd zijn. Maar daarom is dat nog geen censuur.
Ons aller Wikipedia geeft volgens mij een mooie definitie van censuur: “In moderne zin bestaat censuur uit elke poging om informatie, gezichtspunten of methoden van uitdrukking zoals kunst of schuttingtaal te verbannen. Het doel van censuur is om de status quo te handhaven, om de ontwikkeling van een maatschappij, of een afwijkende mening van een individu of een groep mensen, te onderdrukken.”
Welke afwijkende mening of methode van uitdrukking onderdrukt wordt door het programma niet uit te zenden is mij niet duidelijk. Ik geloof ook niet dat er ook maar ergens iemand wil ontkennen dat 'Hitler ook maar een mens was', ook niet bij de Joodse gemeenschap. Integendeel. Het tijdschrift 'Joods Aktueel' heeft nooit geprotesteerd tegen de tonnen uitzendingen over Adolf Hitler als persoon, waarin ook massa's triviata als zijn hobby's enzovoort aan bod komen.
Yves Desmedt heeft het over ‘vrijheid van meningsuiting’ en het 'onderuithalen van de fundamenten van de democratische samenleving'. Het behoort evenwel niet tot die fundamenten van de democratische samenleving dat televisiezenders in naam van de vrijheid van meningsuiting kookprogramma’s moeten uitzenden die foutieve informatie verspreiden over omstreden historische figuren. Zwaar overdreven vind ik zijn reactie. Ik wou Desmedts commentaar ook eens gezien hebben als het wel was uitgezonden. Ik geloof wérkelijk dat Jeroen Meus blij mag zijn dat het geval geschrapt is en ik ben blij voor hem.
Is het censuur? Naar de vorm: ja (er is blijkbaar gelobbyed vanuit politieke hoek, al wist Yves D dit nog niet toen hij zijn stukje schreef). Naar de intentie: nee. Alle systematiek ontbreekt om te kunnen beweren dat het hier gaat om (cfr Wikipedia) ‘een poging om informatie, gezichtspunten of methoden van uitdrukking te verbannen’. Er zijn tonnen programma’s uitgezonden op de VRT waarin het feit ‘dat Hitler maar een mens was’ wel aan bod kwam.
(Noot aan de lezer: ik moet Maarten eigenlijk gelijk geven maar heb er een hoop interessantigheden rond gedraaid zodat het wat minder opvalt)
(en weer een comment in plaats van een nieuwe post op mijn eigen blog gekwakt, mooi zo)
Punkerke,
waar blijven de nieuwe verhalen? Pandy is zo Belgisch dat ik het bijna niet meer begrijp...
Als ik jouw stukjes en die van Alexander lees overvalt mij een Freaq-gevoel (cfr diens recentste postje), namelijk: Wat heb ik hier aan toe te voegen?
Zodra ik het antwoord op die vraag gevonden heb, zet ik mijn internetinspanningen verder :-)
Een reactie posten